|
نوشته شده در
89/4/17:: 12:22 عصر
آن گاه که در سایه سار معنویت و تقوا، برکات معنوی
بر مردم باریدن گیرد، برکت‌های مادی نیز کم کم رخ می‌نمایند و در این گونه
موارد ظاهر می‌شوند:1. فزونی در نان و غذا: رسول خدا صلی الله علیه و آله
می‌فرماید: «گرده‌ها و قرص‌های نان خود را کوچک بگیرید؛ زیرا با هر قرص
کوچک نانی، برکت وجود دارد».2. برکت در مال: با بخشش و انفاق مال، برکت
مال فزونی می‌یابد و علیعلیه السلام هم
 در اهمیت این امر می‌فرماید: «برکة المال فی الصدقه».3. فرزند صالح:
داشتن فرزندان صالح، از مظاهر خیر و برکت است. امام باقر علیه السلام
درباره خیرآوری فرزند می‌گوید: «هیچ فرزندی بر عبدالمطلب هدیه نشد که
برکتش از علی علیه السلام بیشتر باشد؛ مگر پیامبر خدا صلی الله علیه و آله
».این برکت‌ها در سایه عبادت و حق گرایی و وظیفه شناسی تداوم می‌یابد. دعا
و ارتباط با خداوند، برکت‌های زندگی را زیاد می‌کند. احترام به بزرگ ترها
نیز در افزایش رزق و روزی تأثیرگذار است. در برخی روایت‌ها آمده است: «سه
چیز است که در آن برکت وجود دارد: معامله مدت دار، قرض به هم دادن و مخلوط
کردن گندم و جو برای مصرف خانه، نه برای فروش».
عوامل برکت زدا
 گناهان
و نافرمانی ها، موجب سلب برکت در مال و عمر و زندگی است. در آیه ای آمده
است: «ولکن کذّبوا فَاَخذناهم بما کانوا یکسبون» (اعراف: 96)، «آنان، یعنی
قوم هود، صالح، شعیب، نوح و لوط آیات الهی و پیامبران را تکذیب کردند و ما
هم آنها را به کیفر اعمال زشت خویش رساندیم».
در بیان این آیه مرحوم
طبرسی می‌نویسد: آنان مردمی بودند که مرتکب گناه شدند و پیامبران را تکذیب
کردند، خداوند هم درهای برکت آسمانی خود را به روی آنان بست و به خاطر
کردار بدشان آنان را گرفتار تنگ دستی و مجازات کرد. ترک نماز، از عوامل
برکت زداست. حضرت زهرا علیهاالسلام درباره رخت بربستن برکت از عمر و مال
انسان بی نماز می‌فرماید: «یَرْفَعُ اللّه ُ الْبَرَکَةَ مِنْ عُمْرِهِ وَ
یَرْفَعُ اللّه ُ الْبَرَکَةَ مِنْ رِزْقِه».هرگاه کم فروشی در میان مردم
رواج یابد، خداوند آنان را به خشکسالی و قحطی دچار می‌سازد، چنان که حضرت
علی علیه السلام درباره زیان‌های کم فروشی می‌فرماید: «اذا طُفِفَتِ
الْمِکْیالُ، اَخَذَهُمُ اللّه ُ بِالسَّنینَ وَ النَّقْصِ».همچنین اگر
زکات مال پرداخت نشود، به فرمایش حضرت امیر علیه السلام : اذا مَنَعوُ
الزَّکاةَ، مَنَعَتِ الاْرَضُ بَرَکاتِها مِنَ الزَّرْعِ و الثِّمارِ
وَالْمَعادِنِ.
هرگاه که مردم زکات خود را نپردازند، زمین برکت خود را از زراعت و میوه‌ها و معدن‌ها دریغ می‌دارد.
اسباب برکت زدا در روایت ها
ترک
امر به معروف و نهی از منکر، عامل دیگر از بین رفتن برکت است، همان گونه
که پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله می‌فرماید: تا زمانی که مردم
امر به معروف و نهی از منکر کنند و بر کارهای خیر به یکدیگر یاری رسانند،
نعمت‌ها و خیرات از آنها رخت برنمی بندد، اما اگر این دو را ترک کنند،
برکات از آنها گرفته خواهد شد. همچنین از دیدگاه امام علی علیه السلام
خیانت، یکی دیگر از عوامل برکت زداست و ایشان می‌فرماید: «اذا ظهرتْ
الخِیاناتُ، ارتفعتْ البرکاتُ؛ زمانی که خیانت‌ها آشکار شود، برکات از بین
خواهد رفت». در حقیقت، گناهان اخلاقی و اقتصادی و اجتماعی، فاجعه‌های
دردناک و هستی سوز جامعه بشری هستند که باعث خشم خداوند می‌شوند. رسول
گرامی اسلام در هشداری می‌فرماید:هرگاه خداوند بر امتی خشمگین شود و آن
گاه بر آنان عذاب نازل نگرداند؛ نرخ‌های آنان را بالا می‌برد، عمرهای آنها
را کوتاه می‌کند، تجارت شان را به سود نمی‌رساند، میوه‌های درختان شان را
سالم و بی آفت نمی‌کند، چشمه‌ها و نهرهای آنها را پر آب نمی‌گرداند و
باران را از آنان دریغ می‌دارد.رباخواری، رشوه خواری و دیگر درآمدهای
نامشروع عامل دیگر برکت زدایی شمرده می‌شود، چنان که امام موسی بن جعفر
علیه السلام می‌فرماید: «به درستی که حرام برکت ندارد و اگر هم نشو و نمای
ظاهری داشته باشد، برکتی در آن نیست».نکته مهم این است که شرط دست یابی به
برکت‌های آسمانی و زمینی، داشتن ایمان و تقوای بالاست و در پرتو تقرب الهی
و اطاعت و فرمان برداری از تعالیم انسان ساز اسلامی و دوری از کجروی‌ها و
سرکشی‌ها است که خداوند خیرات و برکات خویش را به بندگان هدیه می‌کند.
عوامل برکت زا
برکت؛ به معنای فزونی، بسیاری، خجستگی، یمن، نیک بختی و سعادت است.
نظام
طبیعت و عالم هستی را نظام علت و معلول و عالم سبب و مسبب دانسته اند. در
پیدایش و استمرار برکت، نیت‌ها و کردار آدمی نقش بسزایی دارد. خداوند
متعال در قرآن به زیبایی به این اصل اشاره می‌کند که: وَ لَوْ أَنَّ
أَهْلَ الْقُری آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَیْهِمْ بَرَکاتٍ مِنَ
السَّماءِ وَ اْلأَرْضِ .و اگر مردم شهرها ایمان آورده و به تقوا گراییده
بودند، قطعا برکاتی از آسمان و زمین بر ایشان می‌گشودیم. علامه طبرسی در
تفسیر این آیه می‌نویسد: خداوند می‌فرماید: از شرک و گناهان بپرهیزید تا
ما درهای برکات و خیرات تکامل بخش را، از آسمان به وسیله آمدن باران و از
زمین به خاطر روییدن گیاهان و به وجود آمدن میوه‌ها نازل گردانیم. همان
گونه که حضرت نوح علیه السلام به امت خویش وعده داد و گفت: «یُرْسِلِ
السَّماءَ عَلَیْکُمْ مِدْرارًا» (نوح: 11) البته برکات آسمان به «دعا» و
برکات زمین به «آسان انجام شدن حوائج و نیازمندی» هم تفسیر شده است. اگر
اعمال بندگان بر اساس معیارهای الهی شکل گیرد، رضایت خداوند را به همراه
خواهد داشت و برکت‌های بی پایان الهی نصیب شان خواهد شد. امام رضا علیه
السلام می‌فرماید: خداوند متعال به یکی از پیامبران وحی فرستاد که:
«هرگاه من اطاعت شوم، راضی می‌گردم و آن گاه که رضایت داشتم، برکت می‌دهم
و برکت من هم بی پایان است».گفتنی است در سایه اجرای عدالت، جامعه به کمال
معنوی می‌رسد و در این صورت، عنایت الهی شامل حال آنان می‌گردد و پس از
آن، بارش برکات را شاهد خواهیم بود، چنان که حضرت علی علیه السلام به این
مهم اشاره می‌کند که: «بِالعَدْلِ تَتَضاعَفُ الْبَرَکاتُ؛ به سبب عدل،
برکات چند برابر می‌شود».از این سخنان
بر می‌آید که در برکت، جنبه
الهی و معنوی هم بسیار تأثیرگذار است و این به فزونی، تعالی و ماندگاری
نعمت کمک می‌کند و در نهایت، انسان را به سلامت دنیوی و سعادت اخروی نزدیک
می‌سازد.
کلمات کلیدی :
|
